Pewność siebie jest niezwykle istotnym aspektem życia człowieka. Jest również przedmiotem badań wielu specjalistów, dlatego w literaturze i innych dostępnych źródłach możemy spotkać się z mnogością definicji tej postawy.
Na potrzeby tego artykułu posłużę się wyjaśnieniem, które spotkałam w książce Artura Króla „Pewność siebie”, w której przedstawia on pewność siebie jako stan dobrego emocjonalnego samopoczucia i komfortu odczuwany podczas wykonywania różnych czynności. W takim przypadku często nie jesteśmy nawet świadomi tej pewności siebie. Po prostu nasze wewnętrzne przekonanie o umiejętnościach, wartości i kompetencjach w danej sytuacji powoduje, że czujemy się w niej swobodnie, naturalnie jak przysłowiowa ryba w wodzie.
Kiedy jesteśmy pewni siebie, chętniej podejmujemy także ryzyko oraz nowe wyzwania. Zmienia się nasza perspektywa odnośnie popełniania błędów, do których podchodzimy wtedy jak do szans, które pozwalają nam na naukę i rozwój.
Warto dodać, że pewność siebie nie jest cechą stałą i niezmienną. Może się wzmagać lub osłabiać w zależności od różnych czynników, takich jak doświadczenia życiowe, wsparcie społeczne czy nasze wewnętrzne przekonania.
W dalszej części artykułu będę omawiała różne aspekty pewności siebie, jej braku, nadmiaru oraz podam kilka wskazówek jak tą pewność siebie wzmacniać na co dzień, żeby stała się ona „herosem” naszych codziennych działań i wspomagała nas w różnych obszarach życia.
„Jaka jest nasza pewność siebie, takie są nasze możliwości” – William Hazlitt
Czym jest brak pewności siebie?
Brak pewności siebie to stan, w którym doświadczamy wątpliwości, niepewności i niezdolności do zaufania własnym umiejętnościom. Ciężko nam się wtedy zdecydować, obawiamy się potknięcia i rośnie nasz lęk przed tym, w jaki sposób ocenią nas inni.
Przykładem braku pewności siebie może być sytuacja, w której np. unikasz nowych wyzwań z obawy przed tym, że nie wyjdzie lub osoby z Twojego otoczenia ocenią Cię w sposób negatywny.
Kolejnym aspektem niskiej pewności siebie może być nieustanne porównywanie się z innymi i poczucie niższości, rezygnowanie ze swojego zdania, niewchodzenie w dyskusje, ponieważ stawiamy siebie nie z pozycji partnera, ale w pozycji osoby, która ma mniejsze kompetencje, wiedzę, w związku z tym wolimy się wycofać. I wreszcie doświadczamy trudności w podejmowaniu decyzji, które wynikają z wewnętrznego przekonania o braku kwalifikacji do ich podjęcia lub obawy, że przyniesie ona negatywne konsekwencje.
Taka postawa niesie ze sobą nie tylko duże koszty emocjonalnie, ale może być również przyczyną:
- Strat finansowych
- Pozostawania w pracy, której się nie cierpi
- Niezdrowych relacji z ludźmi
- Marnowania czasu i energii
- Zaprzepaszczenia atrakcyjnych szans osobistych lub zawodowych
Dlatego bardzo ważne jest uświadomienie sobie, tego, w jakim miejscu obecnie jesteśmy, żeby móc coś zmienić i zrobić pierwszy krok w stronę postawy wspierającej, a nie sabotującej nasze decyzje i działania.
Nadmierna pewność siebie – czym jest i kiedy się pojawia?
Z drugiej strony, istnieje również zjawisko nadmiernej pewności siebie. Jest to stan, w którym wykazujemy się przesadną pewnością, często nieadekwatną do swoich umiejętności i kompetencji. Przez co zdarza się, że ignorujemy lub minimalizujemy inne perspektywy oraz opinie, a także dążymy do postawy dominacji w relacjach międzyludzkich.
Przykładem nadmiernej pewności siebie może być osoba, która wyraża absolutne przekonanie o swojej wyjątkowości i doskonałości w każdej dziedzinie, bez uwzględniania innych perspektyw.
Taka osoba może również narzucać innym swoje zdanie w sposób ignorujący ich potrzeby i prawa. Nadmierna pewność siebie często prowadzi do braku elastyczności i oporu wobec zmiany, co może utrudniać adaptację i uczenie się.
Warto zastanowić się, czy czasami nie ulegamy nadmiernemu przekonaniu o własnych umiejętnościach? Czy otaczamy się osobami, które mają trudności z akceptacją innych perspektyw? Przyjrzenie się temu zagadnieniu pomoże nam budować lepsze relacje, poszerzać nasze horyzonty i rozwijać się jako jednostki.
Przyczyny i objawy braku pewności siebie
Brak pewności siebie bierze się z bardzo różnych źródeł. Może być zarówno efektem negatywnych doświadczeń z przeszłości, takich jak krytyka usłyszana od kogoś dla nas ważnego czy niepowodzenia, które spowodowały naszą niechęć do podejmowania kolejnych prób.
Ponadto wpływ na naszą pewność siebie ma również nasze wychowanie, środowisko społeczne oraz nasze własne przekonania i wartości, którymi nie kierujemy się w naszym życiu, przez co pojawia się wewnętrzna niespójność i obniżenie poczucia pewności siebie. Kolejną cegiełkę dokłada porównywanie się do innych osób i stawianie siebie w pozycji gorszej, która nie dokona takich rzeczy, jak osoba, do której się porównuje. Następnym powodem może być obawa przed oceną społeczną, która blokuje nasze działania „bo co ludzie powiedzą”.
Brak wiary w siebie może wynikać także z negatywnych przekonań, niekoniecznie naszych własnych, ale tych wynikających z kultury, wychowania, doświadczeń, które ktoś nam wtłoczył do głowy, a które z czasem uznaliśmy za swoje.
Wachlarz tych przyczyn może być bardzo szeroki i indywidualny, bo każdy z nas jest inny i ma swoją historię.
Niektórzy ludzie mogą mieć naturalną predyspozycję do większej pewności siebie, podczas gdy inni potrzebują nauczyć się rozwijać tę cechę. Niezależnie od powodów i miejsca, w którym obecnie jesteśmy plusem jest to, że pewność siebie jest cechą, której można się nauczyć i nigdy nie jest na to za późno.
Brak pewność siebie w związku, pracy i innych obszarach życia
Brak pewności siebie może negatywnie wpływać na nasze relacje. W związku może prowadzić do stania się jego niewolnikami z lęku przed samotnością lub odrzuceniem. Powoduje to często tkwienie w relacjach, w których nie wyrażamy własnych potrzeb, co z kolei prowadzi do niezrozumienia oraz naszej frustracji. Co więcej, budujemy postawę zależności i konieczności potwierdzenia naszej wartości przez partnera/ partnerkę. Drugą stroną medalu jest potrzeba dominacji w relacji, kiedy nie przyjmujemy sprzeciwu, manipulujemy naszymi bliskimi, żeby mieć poczucie złudnego bezpieczeństwa i kontroli, bo tylko to zapewnia nam wysoki poziom pewności siebie. Trzecim aspektem wynikającym z braku wiary we własną atrakcyjność, jest pilnowanie partnera/partnerki i jego zachowań, w celu potwierdzenia własnych obaw. Nawet najmniejsze odstępstwo od oczekiwanego zachowania może zostać potraktowane jako dowód zdrady, przez co jeszcze mocniej napędzamy spiralę dalszej inwigilacji.
W kontekście pracy, brak pewności siebie może wpływać na naszą efektywność i rozwój zawodowy. Osoby o niskiej pewności siebie mogą unikać wyzwań i nowych zadań, obawiając się porażki lub negatywnej oceny. Mogą mieć trudności w wyrażaniu swoich opinii lub zgłaszaniu pomysłów, co hamuje ich innowacyjność i kreatywność. Drugą stroną medalu jest zajmowanie stanowiska postrzeganego przez opinię publiczną jako prestiżowe i podnoszenie przez to swojej pewności siebie w oczach innych. Takie podejście może prowadzić do zarówno dużego stresu, bo pozycja jest niezgodna z naszymi kompetencjami, jak również do szybkiego wypalenia zawodowego.
Są to przykłady tylko dwóch obszarów, w których obniżona pewność siebie, może być dotkliwa w skutkach nie tylko emocjonalnych, jak również somatycznych i psychicznych.
Refleksja nad wpływem braku pewności siebie w tych obszarach może pomóc nam zrozumieć, jakie są nasze ograniczenia i jakie działania możemy podjąć, żeby to zmienić. Warto zastanowić się, jakie konkretne kroki są nam potrzebne, żeby budować zdrowe relacje, zarówno z samymi sobą, w związku, jak i w pracy, oraz jakie wsparcie możemy sobie zapewnić w tym procesie.
Jak nabrać i podnieść pewność siebie? – metody i ćwiczenia
Znamy już blokady oraz konsekwencje, jakie niesie ze sobą brak lub obniżone poczucie pewności siebie. Na szczęście jest to zasób, który możemy w sobie rozwinąć i istnieje wiele konkretnych metod i ćwiczeń, które mogą pomóc w budowaniu i podnoszeniu pewności siebie. Od czego zacząć poniżej znajdziecie kilka pomysłów, do zastosowania już teraz.
- Pierwszym krokiem jest samoświadomość, polega on na rozpoznaniu swoich mocnych stron i wartości, którymi kierujemy się w życiu. Dzięki czemu wiemy, w jakich obszarach czujemy się dobrze i na nich możemy oprzeć nasze dalsze działania. Jak rozpoznać nasze mocne strony? Wypisz wszystkie rzeczy, których robienie przychodzi Ci z łatwością, jeśli masz problem, zapytaj się bliskich i przyjaciół w czym ich zdaniem jesteś dobry/dobra.
- Kolejnym sposobem jest praktyka pozytywnego myślenia i afirmacji. Polega to na świadomym formułowaniu pozytywnych przekonań o sobie i powtarzaniu ich regularnie. Na przykład, codziennie rano można powtarzać afirmacje „Mam w sobie ogromną wartość i zasługuję na sukces”.
- Ciekawą metodą jest także wizualizacja. Polega to na wyobrażeniu sobie siebie w idealnej sytuacji kiedy jesteś bardzo pewny/-a siebie, jak się wtedy czujesz?, Jakie emocje Ci towarzyszą? Jak postrzega Cię świat? Co staje się dla Ciebie możliwe, co osiągasz? Jak zmienia się dzięki temu Twoje życie? Jaka jest postawa Twojego ciała? A potem wymyślić sobie symbol reprezentujący tę idealną wizję siebie np. orzeł, do którego będziesz wracać za każdym razem, kiedy ta większa pewność siebie będzie Ci najbardziej potrzebna.
- Trenowanie asertywność, może być również bardzo pomocne w budowaniu pewności siebie. Polega ono na uczeniu się wyrażania swoich potrzeb i granic, szanując jednocześnie prawa innych. Przykładem takiego ćwiczenia może być symulacja sytuacji, na początek z bliską osobą, w której wyrażamy swoje stanowisko lub prośbę, z pewnością do tego, co chcemy jednocześnie, zachowując szacunek dla drugiej strony.
- Ważne jest również rozwijanie umiejętności komunikacyjnych, wyrażanie swoich myśli, aktywne słuchanie, zadawanie pytań, prezentacja siebie. Pierwszym krokiem może tutaj być zrobienie krótkiego nagrania, zamykającego się w jednej minucie, w której wyrazisz zdanie na ważny dla Ciebie temat. Kolejnym etapem może być pokazanie takiego nagrania bliskiej osobie i rozpoczęcie dyskusji na dany temat, potem napisanie jakiegoś komentarza w ważnym dla Ciebie temacie np. na grupie na FB, potem wypowiedzenie się na spotkaniu towarzyskim, a potem służbowym. Czyli stopniowe poszerzanie swojej komunikacyjnej strefy komfortu, która pozwoli nam jednocześnie zwiększać pewność siebie.
Powyższe techniki są jednymi z przykładów budowania swojej pewności siebie, które możemy wdrażać każdego dnia. Istotne w tej drodze jest to, żeby próbować i nie poddawać się przy pierwszym niepowodzeniu, bo podobnie jak chodzenia, pewności siebie możemy się nauczyć i czasami zdarzą nam się potknięcia lub upadki, jednak jeśli nas nie zrażą i będziemy się zaraz podnosić, ani się obejrzymy, a rozwiniemy skrzydła, które pozwolą nam w pełni wykorzystywać nasz wewnętrzny potencjał.
Podsumowując, pewność siebie jest niezwykle ważna dla naszego rozwoju, dobrego samopoczucia, osiągnięć oraz budowania życia takiego, jakiego pragniemy. Brak pewności siebie może stanowić barierę jednocześnie pewności siebie można się nauczyć i istnieją skuteczne metody, które pomogą Ci ją nabrać i wzmocnić. Co więcej, są one dostępne dla każdego z nas, w każdej chwili i niezależnie od miejsca, w którym jesteśmy dzisiaj, możemy od jutra zacząć budować nowego/ nową siebie i realizować wizję, życia, o jakim marzymy z pewnością i odwagą.
Jeśli potrzebujesz towarzyszki w tej podróży zachęcam Cię do zapoznania się z moją ofertą treningu mentalnego i kontaktu. Razem możemy pracować nad odkrywaniem Twoich mocnych stron, przezwyciężaniem wątpliwości i rozwijaniem pewności siebie. Moje wsparcie i narzędzia pomogą Ci stawić czoła wyzwaniom i osiągnąć sukces w różnych obszarach życia.